گزارش خبرگزاری برنا از سخنان دکتر مسعود عبدی در خصوص تشنج بازارها در تب و لرز روابط بین الملل

زمزمه ­های توافق، برهم خوردن توافق و هر موضوعی پیرامون مذاکرات همواره سریع‌تر از هرجا و بیش از هرجا در بازار سرمایه، ارز و طلا به گوش می­رسد. کالای دارای چسبندگی قیمت اگر در اثر افزایش نرخ ارز افزایش قیمت پیدا کند انتظار نداریم با کاهش نرخ ارز کاهش قیمت چندانی برای آن رخ دهد. ولی بازارهایی که چسبندگی قیمتی پایینی دارند، مثل نرخ ارز و بازار سهام نوسان­های بیشتر و سریع‌تری در مواجه با رخ دادهای سیاسی و اقتصادی از خود نشان می‌دهند. فعالین بازار و مردم دیده‌اند هر بار بحث توافق یا عدم توافق جدی می‌شود این دو بازار اول از همه ملتهب می‌شوند. التهاب بازار ارز نیز با یک لگ زمانی به سایر بازارها اصابت می‌کند. این موضوع این­قدر رایج شده که کاهش نرخ ارز را شاهدی برای احتمال توافق می‌گیرند؛ درحالی‌که نوسان­گیران بر موج شایعات و خبرها سواری می‌کنند تا دارایی‌های ملت را مفت از چنگ آن‌ها درآورند و بر آن موج‌سواری کنند.

اقتصاد دلاریزه شده ایران در آستانه توافق یا برهم خوردن توافق، جنگ و… در جنجال کاهش، افزایش یا ثبات نرخ ارز فرو می­رود. هرگاه توافق صورت می­گیرد یا روابط بین‌الملل به سمت‌وسو آرامش نسبی می‌رود؛ برای مدتی قیمت طلا، ارز و سهام شرکت‌های صادراتی ارزان یا صف فروش می‌شود؛ اما دیری نمی‌گذرد که به جایگاه قبلی خود مجدد باز می­گردند. سفته‌بازانِ نوسان­گیر تنها برندگان این بازی هستند. نرخ تسعیر ارز در بودجه ۲۳ هزار تومان دیده شده و با احتمال بسیار زیاد کف قطعی دلار همین قیمت است؛ اما متأسفانه بعضاً تصورات غلطی به مردم القا می‌شود. عده‌ای در آستانه توافق با ایجاد ترس ریزش دلار به اعداد زیر ۲۰ هزار تومان کل بازار سرمایه و دلار را به صف­های حجیم فروش می‌نشانند.

اقتصاد ما سال‌هاست با همین خبرها در حال نوسان است. به‌جای استفاده از فرصت توافق برای گسترش روابط تجاری، ورود تکنولوژی، افزایش صادرات، ایجاد منافع و روابط متقابل با اقتصادهای بزرگ، تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها، واردات قطار سریع‌السیر، مترو و مهم‌تر از همه استفاده از دانش و تجربه جهانی کشور پس از توافق به دامن واردات کالاهای مصرفی می‌افتد. ضمناً کاهش نرخ ارز یا ثبات آن کمک چندانی به کنترل تورم نمی‌کند زیرا علت ثانویه تورم یعنی رشد نقدینگی و کسری بودجه پس از توافق نیز لزوماً برطرف نمی­شود.

کاهش و کنترل قیمت کالاها و خدمات از طریق واردات برای جلوگیری از تورم یکی از مهم‌ترین طرح‌ها و سیاست‌های هر دولتی بوده است. در سوابق دولت‌های قبلی داریم که با افزایش دلارهای نفتی به سمت واردات محصولات مصرفی رفته‌ایم تا قیمت‌ها را کنترل کنیم. این عمل دقیقاً برخلاف مصلحت و عقلانیت اقتصادی است. از تمام بدنه دولت انقلابی آقای دکتر رئیسی انتظار داریم پس از توافق راه ایجاد بیماری هلندی و وابستگی به خارج را طی نکند. بلکه با ایجاد اقتصادی بر پایه دانش و تکنولوژی به استقلال اقتصادی کمک کند.

خالی‌ازلطف نیست که نسبت به برهم خوردن توافق هشدار لازم داده شود. نه لزوماً به لحاظ یک امر منفی؛ زیرا توافق خوب بسیار مهم‌تر از رسیدن به هر توافقی با هر قیمتی است. قطعاً قرار نیست به هر قیمتی توافق شود ولی نکته مهم عملکرد دولت در صورت برهم خوردن توافق است. طبیعتاً حفظ و ارتقای روابط ایران با کشورهای منطقه در صورت به‌هم‌خوردن توافق اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. روابط با شرق ظرفیت بسیار خوبی برای ایران می‌تواند داشته باشد؛ نباید چنان‌که دولت قبلی با دیدن یک لبخند از غرب از ظرفیت شرق غافل شد در این دولت نیز از این ظرفیت غافل شویم.

غش کردن به سمت شرق یا غرب مسئله ما نیست. مسئله اصلی حصول منافع ایران به‌صورت پایدار است. داشتن شریکان تجاری پایدار برای ایجاد درآمدهای ارزی پایدار همواره مورد نیاز ایران بوده و خواهد بود. برای نمونه یکی از بخش‌هایی که بیشترین آسیب را از مشکلات کمبود ارز می‌برد؛ بخش کشاورزی است. نیاز غذایی و خوراکی که بیشترین سهم را در سبد خانوارهای دهک‌های اول تا سوم دارند؛ از بد حادثه بیشترین وابستگی را هم به واردات دارند. دانه‌های روغنی، کنجاله، گندم، برنج و بسیاری از مواد اولیه کشاورزی تحت‌تأثیر واردات تغییر قیمت پیدا می‌کنند؛ بنابراین ارز آوری و داشتن شرکای تجاری؛ برای تأمین خوراک مقرون به صرفه­ی اقشار ضعیف جامعه مسئله حیاتی و اساسی است. با حذف ارز ترجیحی و وصل شدن مستقیم نرخ ارز به قیمت محصولات نهایی و نهاده‌های واسطه اگر قیمت ارز نیمایی بالاتر برود؛ فشار بسیار زیادی به مردم خواهد آمد. از طرف دیگر اگر فاصله زیادی بین نرخ ارز نیمایی با نرخ ارز آزاد ایجاد شود؛ پس از چند سال ارز نیمایی نیز به داستان ارز ترجیحی تبدیل می‌شود. در مجموع می­توان گفت در صورت به‌هم‌خوردن توافق کنترل اقتصاد بسیار سخت و انتظارات تورمی مجدد موجب نوسانات تورمی بین بازارها می‌شود ولی اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند می‌توان انتظار یک ثبات نسبی در اقتصاد داشت.

منبع : خبرگزاری برنا

https://www.borna.news/fa/tiny/news-1368106